Czym jest produkcja jednostkowa?

Istnieje kilka typów produkcji. To, na który z nich się zdecydujesz, powinno wynikać bezpośrednio ze stopnia zaawansowania procesu w Twoim przedsiębiorstwie, ilości asortymentu, a tym samym częstotliwości konieczności przezbrajania stanowiska roboczego. Wybór typu produkcji jest o tyle istotny, że może mieć wpływ na potrzeby względem infrastruktury hali magazynowej lub oprogramowania informatycznego. Wyróżnia się produkcję masową, seryjną (która dzieli się na drobnoseryjną, średnioseryjną i wieloseryjną) oraz jednostkową. W poniższym artykule skupię się na ostatnim typie organizacji produkcji.

Produkcja jednostkowa to jeden z trzech typów produkcji, wyodrębnionych ze względu na ilość wyprodukowanych dóbr. Polega na wytwarzaniu pojedynczych (lub niewielkich ilości) wyrobów. W ten sposób powstają unikalne i niepowtarzalne produkty, a każdy z nich stanowi odrębną, indywidualną i niezależną całość. W przypadku tego typu produkcji maszyny są używane w niewielkim stopniu lub wcale.

Produkcja jednostkowa charakteryzuje się przede wszystkim wykorzystywanie dużej ilości pracy ludzkich rąk oraz dużą ilością pracy w toku. Jednak to niejedyne jej cechy. Poza tym produkcja jednostkowa to:

– trudny (na dłuższą metę) do ustalenia harmonogram produkcyjny,

– konieczność posiadania właściwych maszyn i urządzeń, które mogą sprostać indywidualnym wymaganiom każdego wyrobu, 

– decentralizacja planowania operacyjnego i zarządzania produkcją,

– brak możliwości stosowania zasad statystycznych w procesie zarządzania pracą.

Jak widać, produkcja jednostkowa ma swoje zalety, ale też wady. Do tych drugich bez wątpienia można zaliczyć wysokie koszty – większość prac musi być wykonywana ręcznie lub przy pomocy specyficznych narzędzi. Pracownicy, którzy się nią zajmują, muszą natomiast posiadać dodatkowe wykształcenie, bo wykonują oni zadania różnorodne, które wciąż się zmieniają wraz ze specyfiką wykonywanego przedmiotu. Asortyment produkowany jednostkowo może być bardzo szeroki i charakteryzuje się niską powtarzalnością.

Produkcja jednostkowa najczęściej jest stosowana w przemyśle i rzemiośle. Korzysta się z niej np. przy produkcji wzorów odzieży lub obuwia. Jest wykorzystywana zarówno w małych przedsiębiorstwach (np. zakładach krawieckich), jak i tych ogromnych (np. stoczniach).

Producenci zajmujący się produkcją jednostkową to specyficzna grupa, ze względu na to, że często utrzymują oni bezpośredni kontakt z klientem. Na bieżąco prowadzą rozmowy i negocjacje w celu doskonalenia projektu wyrobu. Produkcja jednostkowa kładzie nacisk na spełniane unikatowych potrzeb klientów, ale ma zarówno wiele zalet, jak i wad.

Najważniejszą zaletą jest możliwość wykonania jednostkowych, niepowtarzalnych produktów w niewielkich ilościach. Ponadto pracownicy są wówczas lepiej wykwalifikowani, bo tego wymaga specyfika procesu. Jednocześnie, poziom zatrudnienia może być dostosowany do jakości i umiejętności produkcyjnych.

Mimo wielu zalet produkcja jednostkowa nie jest wolna od wad. Wśród najważniejszych można wymienić: 

– stosunkowo długi czas oczekiwania na produkt,

– duże koszty,

– brak specjalizacji ze względu na duże rozproszenie procesu.

Choć w dzisiejszych czasach każdy z typów produkcji jest popularny, to prym wiedzie produkcja masowa. Wielu nabywców nie bierze pod uwagę jakości i oryginalności produktów, które kupuje. Chcą kupować szybko i łatwo, a co najważniejsze – tanio. Produkcja jednostkowa nie jest zatem skierowana do mas, ale mając wierną grupę nabywców z całą pewnością, jesteś w stanie wytwarzać swoje wyroby, właśnie w ten sposób.