Czym jest produkcja wielowariantowa?

Produkcja wielowariantowa, inaczej produkcja na zamówienie (MTO – make to order), oznacza wyprodukowanie dóbr tylko w momencie, gdy firma otrzymuje konkretne zlecenie do wykonania. To rodzaj współpracy między przedsiębiorstwem a klientem, który ma na celu stworzenie dla niego możliwości wpływu na produkt. Z roku na rok klienci są coraz bardziej wymagający, poszukują niepowtarzalnych rozwiązań, więc ten model jest obecnie dość powszechny. Czym się charakteryzuje? Jakie są jej wady i zalety? Na te oraz inne pytania poznasz odpowiedź w poniższym artykule.

Produkcja wielowariantowa obejmuje asortyment tworzony pod wymagania zamawiającego. Mogą to być drobne produkty, takie jak np. długopisy z nazwą firmy, czy koszulka z nadrukiem, ale także i te większe, drogie przedsięwzięcia, jak np. jacht. 

Z uwagi na specyfikę MTO, firma działająca w tym modelu musi być bardzo elastyczna i powinna potrafić dopasować się do klientów. Niska seryjność, zróżnicowany zakres produkcji i częste przezbrojenia znacząco wpływają na planowanie produkcji. Ważnym elementem, o którym nie można zapomnieć, jest badanie rentowności projektów, a także dokładne kalkulowanie kosztów zleceń. 

W produkcji na zamówienie maszyny i przyrządy produkcyjne są uniwersalne. Muszą być przystosowane do wykonywania różnych zadań. Zakres pracy jest bardzo szeroki, a pracownicy powinni mieć wysokie kwalifikacje. Niski poziom zapasów to czynnik, który niweluje marnotrawienie, ale też jednocześnie powoduje ryzyko, że któregoś z materiałów braknie, przez co proces produkcji będzie musiał zostać wstrzymany na czas pozyskania surowców od dostawcy.

Oczywiście produkcja wielowariantowa posiada wiele zalet. Do niewątpliwych plusów można zaliczyć lepsze zaspokojenie potrzeb klienta, niż w przypadku innych modeli. Kolejnym jest produkcja określonej ilości asortymentu – tyle, ile potrzebuje kupujący. To bardzo duża oszczędność zasobów naturalnych, takich jak energia czy rudy żelaza, oraz ograniczenie marnotrawstwa, jakim jest nadprodukcja. Jeżeli Twoja firma dba o ekologię, być może produkcja pod zamówienie będzie idealnym rozwiązaniem.

Wprowadziliśmy system ERP z modułem produkcyjnym u jednego z naszych klientów, producenta zespołów ciśnieniowych. Zoptymalizowanie produkcji na zamówienie i zarządzania zapasami było sporym wyzwaniem. Po wdrożeniu, firma zyskała 100% kontroli nad procesem produkcyjnym, czas tworzenia produktów został skrócony o 15%, a zużycie surowca dwukrotnie zmalało.

Produkcja wielowariantowa posiada także wady. Pierwszą z nich jest trudność w planowaniu samego procesu, ponieważ zależy on od tego, ile towaru zamówi klient. Kolejną niedoskonałością tego modelu jest to, że urządzenia w hali powinny być na tyle uniwersalne i elastyczne, aby mogły dopasować się do różnych rodzajów zleceń. Może być trudno znaleźć idealne maszyny, a nie opłaca się kupować i konfigurować nowych narzędzi do każdego zamówienia. Ostatnim minusem jest to, że każdy wyrób wymaga osobnej kalkulacji kosztów.

Wyróżniamy trzy rodzaje produkcji wielowariantowej: 

• Konstrukcja na zamówienie (ETO – engineering to order) – ten rodzaj szczególnie angażuje klienta, ponieważ bierze on udział w fazie projektowania i konstruowania produktu. Zwykle współpraca odbywa się za pośrednictwem internetu. 
• Montaż na zamówienie (ATO – assemble to order) – w tym modelu dopuszcza się utrzymywanie zapasów. Mogą to być zarówno części, elementy, jak i segmenty. Ma on na celu zaoszczędzenie czasu poprzez szybsze zmontowanie dóbr dla kupującego. 

Wykończenie na zamówienie (FTO – finish to order) – schemat podobny do poprzedniego, utrzymuje uniwersalne części w zapasie w magazynie, aby szybciej wytworzyć towar. Różnica między ATO a FTO jest taka, że ten drugi może występować nie tylko w obszarze produkcji, ale też w fazie dystrybucji.

Produkcja wielowariantowa posiada swoje specyficzne problemy, na które system ERP powinien odpowiadać. Rosnąca liczba SKU z uwagi na to, że mało elementów występuje na stałe, czy określenie planu dostaw w zakresie czasowym określonym przez klienta. Jakie więc powinien posiadać funkcje, aby dobrze działać w modelu produkcji pod zamówienie? 

Moduł produkcji w rozwiązaniu ERP powinien wspierać proces ewidencjonowania i rezerwowania surowców, z których wytwarzane są dobra, aby móc określić terminy realizacji zamówień. W razie gdyby poziom materiałów w trakcie zlecenia był niski, system powinien mieć opcję automatycznego domówienia ich, aby uniknąć braków i przerwania procesu. Planowanie powinno być intuicyjne i oparte na informacjach z systemu, aby zwiększyć moce produkcyjne i bardziej efektywnie zarządzać całym procesem. Oprogramowanie ERP analizuje ilość materiałów, które są potrzebne do realizacji zamówień. W ten sposób optymalizuje wykorzystanie surowca i przyczynia się do oszczędności. Dzięki szczegółowemu dostępowi do informacji o przebiegu produkcji zyskujesz pełną kontrolę nad procesami wewnątrz firmy.

Dobrym wyborem będzie integracja rozwiązania ERP ze spedytorem. Ułatwi ona zarządzanie informacjami dotyczącymi planowanych tras wysyłkowych i dokumentów WZ.

Produkcja wielowariantowa to specyficzny model, w którym bardzo wiele zależy od klienta. Podstawą tego schematu jest duża elastyczność, która odnosi się także do narzędzi oraz maszyn, które używane są do realizacji zamówień. Jednak system ERP zapewnia odpowiednie wsparcie nawet przy tak skomplikowanym procesie, jakim jest produkcja na zamówienie.