Metody FIFO, FEFO i LIFO

Choć ułożone w takim ciągu brzmią zabawnie, warto potraktować je zupełnie poważnie, bo potrafią realnie poprawić wydajność magazynu, wspomóc właściwą rotację produktów i ograniczyć powstawanie złogów. O czym mowa? O metodach FIFO, FEFO i LIFO. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czym są, w jaki sposób możesz wykorzystać je w swoim magazynie i dlaczego warto z nich korzystać, czytaj dalej.

Metody FIFO, FEFO i LIFO to trzy koncepcje przepływu towarów w magazynie, koncentrujące się na kolejności wydań produktów, ale powiązane również z rozchodem wartościowym towarów. Ich wykorzystanie ma kluczowe znaczenie w branżach, gdzie ważne jest kontrolowanie dat przydatności do spożycia lub zachowanie wartości produktów.

Dlaczego warto z nich korzystać? Nadają procesom wydawania i przyjmowania towarów jasne reguły, dzięki czemu pozwalają poprawić szybkość realizacji zleceń, i ograniczyć powstawanie złogów. Na czym dokładnie polega każda z nich? Jak dostosować przestrzeń magazynową, by móc z nich korzystać?

FIFO (ang. First In, First Out – pierwsze wchodzi, pierwsze wychodzi) to jedna z najczęściej stosowanych metod w kontekście wydań towarów z magazynu. Bazuje na założeniu, że to, co pojawiło się w nim jako pierwsze, musi go także pierwsze opuścić. Dzięki FIFO, na początku nastąpi wydanie tej partii towaru, która została przyjęta najwcześniej. To bardzo prosty i logiczny model, gwarantujący, że produkty nie będą zalegać w magazynie w nieskończoność.

Metoda ta jest bardzo przydatna w kontekście zarządzania asortymentem. Jej wykorzystanie pomaga eliminować zaleganie towaru w magazynie i powstawanie odpadów – a tym samym – strat finansowych. 

Rada: Poprawne zastosowanie tej metody wiąże się z koniecznością wdrożenia odpowiedniej infrastruktury magazynowej. Przestrzeń powinna zostać wyposażona np. w regały paletowe, regały wspornikowe i przesuwne oraz sieć przenośników, co umożliwi optymalizację przepływu towarów i ułatwi selektywność produktów, co z kolei jest kluczowe dla skutecznego zarządzania asortymentem. Dzięki temu możliwe będzie szybkie lokalizowanie, pobieranie i transportowanie, co zminimalizuje czas przestojów oraz ryzyko uszkodzeń czy utraty wartości towarów.

FEFO (ang. First Expired, First Out – pierwsze traci ważność, pierwsze wychodzi) stosuje się tam, gdzie towary mają określoną datę ważności (np. w branży spożywczej). Zgodnie z nią, produkty, których przydatność kończy się najwcześniej, muszą opuścić magazyn jako pierwsze.

Ten model zarządzania stockiem pozwala ograniczać powstawanie odpadów (produktów przeterminowanych), więc ogranicza straty, ale też pozwala zachować najwyższą jakość produktów, dzięki zachowaniu ich świeżości.

Rada: W przypadku tej metody, nacisk kładzie się na selektywność. Przy jej stosowaniu konieczne jest zastosowanie takich systemów składowania, które umożliwią dostępność do każdej jednostki ładunkowej, a także zapewnią pełną kontrolę dat ważności. Z tego powodu infrastruktura magazynowa powinna obejmować – tak jak przy FIFO – rzędowe regały paletowe, regały przesuwne, wspornikowe, a także sieć przenośników.

LIFO (ang. Last In, First Out – ostatnie wchodzi, pierwsze wychodzi) to dokładne przeciwieństwo metody FIFO. W tej koncepcji, z magazynu w pierwszej kolejności zostają wydane towary, które są „na wierzchu”, czyli te, które zostały przyjęte jako ostatnie. To rzadko stosowana metoda, ze względu na to, że w większości branż po prostu się nie sprawdza. Magazynowanie przy jej użyciu jest natomiast najłatwiejsze, ponieważ nie ma konieczności zachowywania dostępów do starszych produktów.

Najważniejszymi zaletami tej metody jest łatwy dostęp do tych towarów, które jako pierwsze mają opuścić magazyn – ponieważ znajdują się one na wierzchu – oraz zachowanie zasady współmierności kosztów z przychodami. W księgowości LIFO zaniża zysk z bieżącego okresu. Co za tym idzie, naliczany będzie mniejszy podatek dochodowy. Tym samym jest to dobra technika zarządzania stockiem przy wysokiej inflacji. Wyższy koszt towarów, które zostały sprzedane, skutkuje mniejszym zobowiązaniem podatkowym ze względu na niższy dochód.

Rada: Ze względu na to, że nie jest to zbyt skomplikowana metoda, nie wymaga stosowania zaawansowanej infrastruktury magazynowej. W magazynie, w którym stosuje się zasadę LIFO, optymalne będzie wykorzystanie regałów paletowych lub regałów wspornikowych.

To, którą z metod zarządzania przepływem towarów w magazynie warto wybrać, zależy od wielu indywidualnych czynników – celów i planów przedsiębiorstwa, branży czy rodzaju asortymentu. Wybór jednej z nich warto poprzedzić dokładną analizą. Podsumowując:

Metoda FIFO przede wszystkim pomaga utrzymać porządek w magazynie. Sprowadza do minimum ryzyko długotrwałego zalegania towaru w magazynie.

Metoda LIFO jest stosowana najrzadziej. Jest niekorzystna w przypadku dużych magazynów. Wydawanie towaru przy jej użyciu jest natomiast najłatwiejsze.

Metoda FEFO jest natomiast najkorzystniejsza w przypadku towarów z datą przydatności. Pozwala uniknąć strat związanych z przechowywaniem produktów przeterminowanych.

Stosowanie się do opisanych metod jest przydatne w organizacji pracy magazynu i pomaga zachować w nim odpowiedni porządek. Wszystkie trzy zasady są stosowane także jako metody wyceny zapasów i ich rozchodu – korzysta z nich nie tylko magazyn, ale również księgowość, co zapewnia spójność pomiędzy zarządzaniem magazynem, zapasami a raportowaniem finansowym.