System MES – czym jest i jakie korzyści przynosi?

Aktualizacja – kwiecień 2025

Zarządzanie produkcją poprzez system MES usprawnia pracę przedsiębiorstwa oraz pozwala w pełni kontrolować proces wytwórczy. Eliminuje konieczność ręcznego wprowadzania danych, dostarcza informacji o stanie realizacji zleceń w czasie rzeczywistym, optymalizuje wykorzystanie zasobów. Połączenie jego możliwości z funkcjonalnościami systemu ERP daje szerokie możliwości optymalizacji procesu produkcyjnego. Jakie są najistotniejsze funkcje systemu MES oraz jakie korzyści płyną z jego wdrożenia?

System MES to oprogramowanie, które łączy poziom operacyjny produkcji z poziomem zarządzania przedsiębiorstwem. Umożliwia przepływ informacji między działami odpowiedzialnymi za planowanie a realizacją zadań na hali. Integruje operacje produkcyjne z systemami zarządzania przedsiębiorstwem, oferując kompleksowy wgląd w procesy wytwórcze i umożliwiając ich bieżące monitorowanie oraz optymalizację. Ułatwia to podejmowanie decyzji opartych na aktualnych danych z hali oraz lepszą koordynację działań. Jego głównym celem jest zapewnienie pełnej przejrzystości procesów produkcyjnych, umożliwiając monitorowanie, kontrolę i optymalizację działań na hali produkcyjnej w czasie rzeczywistym.

Firmy produkcyjne na całym świecie mierzą się dziś z podobnymi wyzwaniami. Coraz większe koszty energii, presja na skracanie terminów realizacji, rosnące oczekiwania klientów i niedobory surowców – to rzeczywistość, w której działa wiele z nich. W takim otoczeniu przewagę budują ci, którzy potrafią szybciej analizować dane, optymalizować procesy i elastycznie zarządzać produkcją. Jednym z kluczowych narzędzi, które pozwala firmom produkcyjnym na taki poziom zarządzania operacyjnego, jest system MES (Manufacturing Execution System).

• Monitorowanie produkcji w czasie rzeczywistym: Śledzenie postępu zleceń produkcyjnych, identyfikacja przestojów i analiza wydajności maszyn oraz operatorów.​
• Zarządzanie operacjami produkcyjnymi: Planowanie i harmonogramowanie zleceń, alokacja zasobów oraz zarządzanie przepływem materiałów.​
• Kontrola jakości: Rejestrowanie danych jakościowych, identyfikacja defektów i wdrażanie działań korygujących.​
• Integracja z systemami ERP: Wymiana danych z systemami zarządzania przedsiębiorstwem i systemami kontroli procesów, zapewniająca spójność informacji i efektywność operacyjną.​ Menadżer produkcji, zamiast czekać na raport z końca zmiany, widzi wyniki natychmiast i może zareagować, zanim problem wpłynie na jakość lub terminowość realizacji. To z kolei bezpośrednio wpływa na wydajność i efektywność całego procesu – zarówno w ujęciu operacyjnym, jak i kosztowym.

W praktyce oprogramowanie MES oznacza system realizacji produkcji, który pozwala zarządzać całym procesem produkcji w sposób w pełni zintegrowany i przewidywalny. Ale to tylko ogólny obraz możliwości systemu MES. Żeby lepiej zrozumieć jego realny wpływ na codzienną pracę produkcji, warto przyjrzeć się każdej z tych korzyści z osobna. Poniżej omawiam kluczowe obszary, w których można dostrzec jego największy wpływ na efektywność zespołu produkcyjnego.

Dzięki bieżącemu monitorowaniu procesów produkcyjnych, system MES umożliwia szybką identyfikację i eliminację wąskich gardeł, co przekłada się na zwiększenie zdolności produkcyjnych i skrócenie czasu realizacji zleceń.

System MES wspiera kontrolę jakości poprzez rejestrowanie danych procesowych i identyfikację odchyleń od standardów, co umożliwia szybkie reagowanie na problemy jakościowe i systemowe eliminowanie ich przyczyn.

Planowanie produkcji to proces strategiczny. Jego celem jest zapewnienie takiego poziomu produktów i półproduktów, który pozwoli na bieżącą realizację zamówień klientów oraz uwzględni zapasy, wymagane do zachowania płynności realizacji zleceń. Plan produkcji wskazuje, ile poszczególnych towarów ma zostać wyprodukowanych w konkretnym czasie. System MES pozwala na automatyzację procesu tworzenia planów produkcji z uwzględnieniem operacji do wykonania oraz poziomu dostępności poszczególnych zasobów. Kolejność wykonywania operacji produkcyjnych jest wynikiem analizy danych, co przyczynia się do zwiększenia efektywności wykorzystania maszyn. System MRP daje możliwość planowania produkcji dla poszczególnych wydziałów na bazie planów sprzedażowych. Uwzględnia ponadto koszt wytworzenia danego produktu wynikający z wykorzystania do jego produkcji konkretnego surowca. Dzięki temu już na etapie planowania produkcji możliwa jest optymalizacja kosztów całego procesu jakim jest zarządzanie produkcją.

Dzięki informacjom zgromadzonym w systemie MES, planowanie zaopatrzenia odbywa się zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem wynikającym ze zleceń. Analizy danych przechowywanych w systemie pozwalają stwierdzić, który z dostawców zapewnia najbardziej wydajny surowiec z perspektywy wytworzenia danego produktu. Wydajność w tym wymiarze, to wypadkowa ceny surowca i ilości produktów, które mogą zostać z niego wytworzone. Możliwa jest też identyfikacja, który z dostawców dostarcza surowiec generujący najwięcej odpadów. Pełen dostęp do danych na temat dostawców pozwala obliczyć opłacalność współpracy z każdym z nich.

To tylko niektóre możliwości, jakie daje wykorzystanie zaawansowanych rozwiązań wspierających zarządzanie produkcją. System MES, wspierany przez funkcjonalności systemu ERP, gwarantuje 100% kontroli nad procesem produkcyjnym. Pozwala optymalnie zaplanować produkcję, zapewnić zasoby w odpowiedniej ilości oraz kontrolować proces wytwórczy. Monitorowanie wszystkich etapów produkcji pozwala szybko reagować w sytuacjach nietypowych, dzięki czemu ryzyko błędów czy przestojów zostaje zminimalizowane.

Choć niektóre z tych obszarów się przenikają – co jest naturalne w zintegrowanym środowisku produkcyjnym – to każdy z nich wnosi odrębną wartość dla efektywności operacyjnej firmy i codziennej pracy działu produkcji.

System MES zapewnia dostęp do danych dotyczących procesu produkcyjnego w czasie rzeczywistym. Integracja z maszynami wykorzystywanymi w procesie wytwórczym i systemem ERP usprawnia przepływ informacji. System dostarcza wiedzy na temat ilości zleceń oczekujących na zrealizowanie, zaawansowaniu bieżących procesów produkcyjnych, czasu trwania poszczególnych etapów produkcyjnego. MES monitoruje również poziom wykorzystania maszyn i identyfikuje, gdzie znajdują się jeszcze rezerwy. Dane są kompletne i spójne, co pozwala kierownikowi produkcji podejmować decyzje na podstawie wiarygodnych informacji i reagować, w razie wystąpienia sytuacji nietypowych.

System MES umożliwia przedsiębiorstwom budowanie przewagi rynkowej w oparciu o dane, transparentność procesów i sprawniejsze zarządzanie operacyjne. Pozwala działać szybciej, przewidywalnej i na podstawie danych. A dzięki integracji systemu MES z ERP zyskujesz jeden, spójny ekosystem, który zapewnia przejrzystość i kontrolę na każdym etapie. To rozwiązanie, które nie tylko rozwiązuje problemy operacyjne, ale przede wszystkim wspiera rozwój całej firmy.

System ERP odpowiada za zarządzanie zasobami całego przedsiębiorstwa – finansami, magazynem, zakupami, kadrami czy sprzedażą. Natomiast system realizacji produkcji MES skupia się bezpośrednio na zarządzaniu procesem produkcji i jego optymalizacji. MES dostarcza szczegółowych danych z hali produkcyjnej, których ERP standardowo nie zbiera. Oba systemy uzupełniają się i razem tworzą kompleksowe środowisko do zarządzania firmą produkcyjną.

W wielu firmach produkcyjnych wdrożenie samego systemu ERP nie zapewnia pełnej kontroli nad procesem produkcji. Takie oprogramowanie nie gromadzi szczegółowych danych z maszyn, nie monitoruje przebiegu zleceń w czasie rzeczywistym i nie wspiera zarządzania operacyjnego na poziomie hali produkcyjnej. Dlatego w nowoczesnych organizacjach system ERP jest uzupełniany przez system MES, który odpowiada za szczegółowe zarządzanie zleceniami produkcyjnymi i realizację produkcji. Dowiedz się więcej o systemach ERP i ich roli w zarządzaniu firmą: System ERP – co to jest?

Integracja systemu MES z systemem ERP daje firmie pełną kontrolę nad całym procesem produkcji – od planowania sprzedaży, przez zarządzanie zasobami, aż po realizację zleceń produkcyjnych i kontrolę jakości. Dane z MES trafiają do systemu ERP, co umożliwia lepsze prognozowanie kosztów, optymalizację zapasów, a także precyzyjne planowanie produkcji w oparciu o rzeczywiste możliwości operacyjne firmy. To fundament nowoczesnego zarządzania produkcją opartego na danych.